Bu yazımda size 555 entegresini tanıtmak istiyorum. Başlamadan önce şunu da belirtmek isterim 555 entegresi benim en çok sempati duyduğum entegrelerden biridir. Bunun nedeni ise 8 bacaklı, çok basit ve küçük bir entegre olmasına rağmen çok yararlı ve kullanım alanı çok geniş bir entegre olmasıdır. İnternette 555 entegresi ile yapılan bir çok proje
bulabilirsiniz.(örneğin ==> http://www.instructables.com/id/47-projects-to-do-with-a-555/ ). Bu video da benim 555 entegresi hakkında tanıtım videom.
Teknik detaylarına gelirsek, 555 entegresi aslında tek işlevi kare dalga üretmek olan bir timer devresidir. 555 entegre devresi pin bağlantıları şu şekildedir;
1-Ground: Toprak ayağı
2-Trigger: Bu bacak monostable uygulamalarında tetikleme ayağı olarak kullanılır. Alttaki karşılaştırıcının – girişine bağlanmış olan bu ayakta 1/3 Vcc altında bir gerilim olunca flip-flop un set bacağı lojik 1 olur ve dolayısıyla flip-flop un Q çıkışı lojik 1 olur.
3-Output: Çıkış ayağı
4-Reset: Bu ayak lojik 0 olunca devre reset yapar ve Q çıkışı lojik 0 olur. Reset ayağı diğer pinlere bağlı değildir.
5-Control: 2/3 Vcc gerilim alan noktaya bağlanmış olan bu ayaktaki gerilim değiştirilerek arzu edilirse zamanlama periyodu değiştirilebilir. Normalde küçük bir kapasite ile toprak hattına bağlanır.
6-Threshold: 2/3 Vcc üzerinde gerilim olduğunda flip-flop reset atar.
7-Discharge: npn transistörün kolektör ayağına bağlanmıştır. Transistör iletimde olunca (beyz gerilimi pozitif olunca) bu ayak toprak hattına bağlanır.
8-Vcc: +4.5V ile +16V arasında bir gerilim verilir.
Monostable Çalışma Bağlantısı:
Bu bğlantıda 555 entegresine bir tane direnç ve bir tane kondansatör bağlanır. Bağlanan bu devre elemanlarının değerlerine göre entegrenin darbe zamanlama süresi belirlenir. Tetikleme pini olan 2 nolu pine bir direnç üzerinden gerilim verilir. Gerilim verildiği sürece çıkıştan hiçbirşey alınmaz. Bir buton ile 2 nolu pin toprağa bağlanır. Butona basıldığında 2 nolu pine gerilim verilmemiş olur. Bu da entegreyi çalıştırarak tek bir darbe üretmesini sağlar. Tek darbe üretilip tekrar 0 konumuna geldiğinde, butona bir daha basılana kadar 0 konumunda kalır. Butona her basıldığında tek darbe üretilir. Buton burda tetik görevini yapar. Bu bağlantıya monostable denmesinin sebebi her tetiklemede sadece tek darbe üretmesidir.
Bu devreye bağlanan R direnci ve C kondansatörü ile zamanlayıcı süresi belirlenir. Çıkış sinyali şöyle hesaplanır: T = 1,1 x R x C
Buradaki R Ohm cinsinden, C ise F cinsinden hesaplanır. R direnci 10k ile 14M arasında olmalıdır. C kondansatörü ise 100pF ile 1mF arasında seçilmelidir.
Örneğin;
R = 10K
C = 10uF olarak alınırsa;
10K = 10.000 Ohm
10uF = 0,01mF = 0,00001 F
T = 1,1 x 10.000 x 0,00001
T = 0,11 sn olarak bulunur
Astable Çalışma Bağlantısı:
Bu bağlantıda monostable’ye ek olarak 2 nolu uç ile 7 nolu uç arasına bir direnç eklenir. C kondansatörü R1 ve R2 üzerinden şarj olup sadece R2 üzerinden deşarj olur. Bu işlemi sürekli olarak tekrarlar. Yani çıkış sinyali sürekli 1 ve 0 şeklinde değişir. Monostableden farkı budur. Monostable her tetiklemede tek bir darbe üretirken astable sürekli darbeler oluşturur
Bu bağlantının tetikleme süresi şöyle hesaplanır:
t1 = sinyalin yüksek seviyesi
t2 = sinyalin düşük seviyesi t1 = 0,693 x ( R1 + R2) x C
t2 = 0,693 x (R2) x C
T = t1 + t2
Kondansatör R1 ve R2 üzerinden şarj olduğundan t1 hesaplanırken R1 ve R2 toplanarak C ile çarpılır. Deşarj olurken de sadece R2 üzerinden deşarj olduğundan sadece R2 ile çarpılır.
t1 süresine darbe süresi de denir. R1 ve R2 dirençleri ayarlı direnç olarak kullanılırsa t1 ve t2 süreleri üzerinde oynanabilir. t1 ve t2 nin ayarlanmasına darbe genişlik modülasyonu denir. Mesela 555 tetiklemeleriyle motor döndürülecekse R1 ve R2 dirençleri değiştirilerek motorun dönüş hızı ayarlanabilir.
R2 direncine seri olarak ayarlı direnç bağlanırsa devrenin çalışması sırasında bile direnç değiştirerek zamanlama ayarlanabilir.
555 entegresi iç yapısı
Etiketler: 555, 555 Entegresi Tanıtım, Elektronik Devreler, Elektronik Devreler ve Teorik Yazılar